ZASTRZEŻENIE PRAWNE: Przewodnik ten został przygotowany przez służby Komisji i nie jest dla Komisji Europejskiej wiążący. Jedynie Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej jest upoważniony do interpretowania prawa Unii w wiążący sposób.
Obowiązek ręcznego wprowadzania do tachografu symbolu państwa, do którego wjechał kierowca, po przekroczeniu granicy państwa członkowskiego, ma zastosowanie od 20 sierpnia 2020 r. w przypadku kierowców prowadzących pojazdy wyposażone w tachograf analogowy, zgodnie z art. 34 ust. 6 lit. f) rozporządzenia (UE) nr 165/2014, a od 2 lutego 2022 r. w przypadku kierowców prowadzących pojazdy wyposażone w tachograf cyfrowy, w tym pierwszą wersję inteligentnego tachografu(1), zgodnie z art. 34 ust. 7 akapit drugi tego rozporządzenia.
Głównym celem tych przepisów jest ułatwienie egzekwowania przepisów dotyczących przewozów kabotażowych(2) i delegowania kierowców(3), nawet jeżeli mają one zastosowanie do wszystkich pojazdów objętych rozporządzeniem (UE) nr 165/2014, niezależnie od rodzaju wykonywanego przewozu.
Wymóg ten jest środkiem przejściowym do czasu, aż nowa wersja inteligentnego tachografu(4) umożliwi automatyczne rejestrowanie przekroczenia granicy. Wszystkie pojazdy zarejestrowane po raz pierwszy od 21 sierpnia 2023 r. muszą być wyposażone w taki tachograf(5). Pojazdy wyposażone obecnie w tzw. nieinteligentny tachograf analogowy lub cyfrowy będą musiały zostać doposażone w nowy tachograf najpóźniej do 31 grudnia 2024 r.(6). Natomiast pojazdy obecnie wyposażone w inteligentny tachograf będą musiały zostać doposażone najpóźniej do 18 sierpnia 2025 r.(7). Ponadto wszystkie lekkie pojazdy użytkowe, których dopuszczalna masa całkowita wynosi od 2,5 do 3,5 tony i które wykonują przewozy międzynarodowe lub kabotażowe, będą musiały zostać wyposażone w ten tachograf od 1 lipca 2026 r., zgodnie z art. 2 ust. 1 lit. aa) rozporządzenia (WE) nr 561/2006(8).
(1) Inteligentne tachografy zgodne z załącznikiem IC do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2016/799, do 20 sierpnia 2023 r.
(2)Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009 z dnia 21 października 2009 r. dotyczące wspólnych zasad dostępu do rynku międzynarodowych przewozów drogowych.
(3)Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/1057 z dnia 15 lipca 2020 r. ustanawiająca przepisy szczególne w odniesieniu do dyrektywy 96/71/WE i dyrektywy 2014/67/UE dotyczące delegowania kierowców w sektorze transportu drogowego oraz zmieniająca dyrektywę 2006/22/WE w odniesieniu do wymogów w zakresie egzekwowania przepisów oraz rozporządzenie (UE) nr 1024/2012.
(4) Inteligentny tachograf zgodny z załącznikiem IC do rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2016/799 zmienionego rozporządzeniem wykonawczym Komisji (UE) 2021/1228 z dnia 16 lipca 2021 r. zmieniającym rozporządzenie wykonawcze (UE) 2016/799 w odniesieniu do wymogów dotyczących budowy, sprawdzania, instalacji, użytkowania i naprawy tachografów inteligentnych oraz ich elementów składowych.
(5) Art. 8 ust. 1 akapit czwarty rozporządzenia (UE) nr 165/2014, w połączeniu z art. 2 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2021/1228.
(6) Art. 3 ust. 4 rozporządzenia (UE) nr 165/2014.
(7) Art. 3 ust. 4a rozporządzenia (UE) nr 165/2014.
(8)Rozporządzenie (WE) nr 561/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 marca 2006 r. w sprawie harmonizacji niektórych przepisów socjalnych odnoszących się do transportu drogowego oraz zmieniające rozporządzenia Rady (EWG) nr 3821/85 i (WE) nr 2135/98, jak również uchylające rozporządzenie Rady (EWG) nr 3820/85.
Zgodnie z rozporządzeniem (UE) nr 165/2014 kierowca musi ręcznie wprowadzić symbol kraju „na początku swojego pierwszego postoju w tym państwie członkowskim”, co musi być dokonane „w najbliższym możliwym miejscu postoju na granicy lub po jej przekroczeniu”.
Bezpieczeństwo ruchu drogowego jest jednym z głównych celów rozporządzenia (WE) nr 561/2006 dotyczącego czasu prowadzenia pojazdu, przerw i okresów odpoczynku, a tachograf jest głównym narzędziem, które umożliwia kontrolę przestrzegania tych przepisów. W związku z tym przestrzeganie obowiązku ręcznego rejestrowania przekroczenia granicy nie może w żadnym wypadku osłabiać obowiązków i wymogów w zakresie bezpieczeństwa ruchu drogowego określonych w przepisach unijnych i krajowych. W związku z tym ocena tego, co należy rozumieć przez „najbliższe możliwe miejsce postoju”, musi w pełni uwzględniać zasady i ograniczenia bezpieczeństwa ruchu drogowego w momencie, gdy kierowca podejmuje decyzję o miejscu zatrzymania się w tym celu. W szczególności należy wziąć pod uwagę możliwy brak miejsc parkingowych w strefach przygranicznych, aby uniknąć ryzyka powstania niebezpiecznych zatorów na tych obszarach.
Przykład 1: Utwardzone pobocze ani awaryjny pas ruchu nie powinien być uważany za „możliwe miejsce postoju” wyłącznie w celu zapewnienia zgodności z tym przepisem, ponieważ najprawdopodobniej stanowiłoby to naruszenie wymogów bezpieczeństwa ruchu drogowego, takich jak krajowe przepisy ruchu drogowego.
Przykład 2: Po przekroczeniu granicy kierowca widzi, że pas wolnego ruchu do pierwszego parkingu jest zablokowany i/lub parking jest już w pełni zajęty. W takiej sytuacji kierowca ma dwie możliwości: albo jeszcze bardziej zatłoczy pas wolnego ruchu, zjeżdżając na niego, albo będzie kontynuował jazdę. Wybór pierwszej opcji zagraża bezpieczeństwu ruchu drogowego (zwłaszcza pojazdom nadjeżdżającym z tyłu) i tak zatłoczony parking nie powinien być uważany za „możliwe miejsce postoju” w rozumieniu rozporządzenia (UE) nr 165/2014. Kierowca powinien wybrać drugą opcję i kontynuować jazdę aż do następnego możliwego miejsca postoju. W związku z tym ten sam parking może być „najbliższym możliwym miejscem postoju” dla jednego kierowcy, ale nie dla innego kierowcy, który będzie obok niego przejeżdżał w innym czasie lub w innym dniu.
Wniosek:
Oczekuje się, że lokalne organy, które będą ostatecznie odpowiedzialne za egzekwowanie przestrzegania tego przepisu, przy stosowaniu art. 34 ust. 6 lit. f) i art. 34 ust. 7 akapit drugi rozporządzenia (UE) nr 165/2014 wezmą pod uwagę aspekty dotyczące bezpieczeństwa ruchu drogowego i elastyczności, jakie wynikają z rozumienia „najbliższego możliwego miejsca postoju”. W związku z tym przy kontroli przestrzegania obowiązku rejestrowania przekroczenia granicy w tachografie muszą uwzględniać ogólną sytuację na drogach i bezpieczeństwo ruchu drogowego.
Podobnie przedsiębiorstwa transportowe powinny odpowiednio poinstruować swoich kierowców, w jaki sposób mają przestrzegać przepisów dotyczących czasu prowadzenia pojazdu i czasu odpoczynku, zgodnie z wymogami rozporządzenia (WE) nr 561/2006(1) i dyrektywy (UE) 2020/1057.
(1) Art. 10 ust. 2 rozporządzenia (WE) nr 561/2006.