ΔΗΛΩΣΗ ΑΠΟΠΟΙΗΣΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ: Ο παρών οδηγός καταρτίστηκε από τις υπηρεσίες της Επιτροπής και δεν δεσμεύει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Μόνο το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι αρμόδιο να ερμηνεύει έγκυρα το δίκαιο της Ένωσης.
Η υποχρέωση του/της οδηγού να καταχωρίζει χειροκίνητα στον ταχογράφο το σύμβολο της χώρας στην οποία εισέρχεται αφού περάσει τα σύνορα κράτους μέλους ισχύει από τις 20 Αυγούστου 2020 για τους/τις οδηγούς που οδηγούν οχήματα εξοπλισμένα με αναλογικό ταχογράφο, σύμφωνα με το άρθρο 34 παράγραφος 6 στοιχείο στ) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 165/2014, και από τις 2 Φεβρουαρίου 2022 για τους/τις οδηγούς που οδηγούν οχήματα εξοπλισμένα με ψηφιακό ταχογράφο, συμπεριλαμβανομένης της πρώτης έκδοσης του ευφυούς ταχογράφου(1), σύμφωνα με το άρθρο 34 παράγραφος 7 δεύτερο εδάφιο του εν λόγω κανονισμού.
Κύριος στόχος των διατάξεων αυτών είναι να διευκολυνθεί η επιβολή των διατάξεων σχετικά με τις ενδομεταφορές(2) και την απόσπαση οδηγών(3), μολονότι εφαρμόζεται σε όλα τα οχήματα που καλύπτονται από τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 165/2014, ανεξάρτητα από το είδος της δραστηριότητας που εκτελείται.
Η απαίτηση αυτή αποτελεί μεταβατικό μέτρο εν αναμονή νέας έκδοσης του ευφυούς ταχογράφου που θα έχει τη δυνατότητα αυτόματης καταγραφής των διελεύσεων των συνόρων(4). Όλα τα οχήματα που ταξινομούνται για πρώτη φορά από τις 21 Αυγούστου 2023 πρέπει να είναι εξοπλισμένα με τέτοιο ταχογράφο(5). Τα οχήματα που είναι επί του παρόντος εξοπλισμένα με αναλογικό ή ψηφιακό μη ευφυή ταχογράφο θα πρέπει να μετεξοπλιστούν με τον εν λόγω νέο ταχογράφο το αργότερο έως τις 31 Δεκεμβρίου 2024(6), ενώ τα οχήματα που είναι επί του παρόντος εξοπλισμένα με ευφυή ταχογράφο θα έχουν προθεσμία έως τις 18 Αυγούστου 2025 το αργότερο για να μετεξοπλιστούν(7). Τέλος, όλα τα ελαφρά επαγγελματικά οχήματα των οποίων το μέγιστο επιτρεπόμενο βάρος κυμαίνεται μεταξύ 2,5 και 3,5 τόνων και τα οποία εκτελούν δραστηριότητες διεθνών μεταφορών ή ενδομεταφορών θα πρέπει να είναι εξοπλισμένα με τον εν λόγω ταχογράφο από την 1η Ιουλίου 2026, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 2 παράγραφος 1 στοιχείο αα) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 561/2006(8).
(1) Ευφυείς ταχογράφοι σύμφωνοι με το παράρτημα IΓ του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2016/799 της Επιτροπής έως τις 20 Αυγούστου 2023.
(2)Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1072/2009 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 21ης Οκτωβρίου 2009, για τους κοινούς κανόνες πρόσβασης στην αγορά διεθνών οδικών εμπορευματικών μεταφορών.
(3)Οδηγία (ΕΕ) 2020/1057 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Ιουλίου 2020, για τη θέσπιση ειδικών κανόνων σχετικά με την οδηγία 96/71/ΕΚ και την οδηγία 2014/67/ΕΕ για την απόσπαση οδηγών στον τομέα των οδικών μεταφορών και για την τροποποίηση της οδηγίας 2006/22/ΕΚ, όσον αφορά τις απαιτήσεις επιβολής, και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1024/2012.
(4) Ευφυής ταχογράφος σύμφωνος με το παράρτημα IΓ του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2016/799 της Επιτροπής, όπως τροποποιήθηκε με τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2021/1228 της Επιτροπής, της 16ης Ιουλίου 2021, για την τροποποίηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2016/799 όσον αφορά τις απαιτήσεις κατασκευής, δοκιμής, εγκατάστασης, λειτουργίας και επισκευής έξυπνων ταχογράφων και των δομικών στοιχείων τους.
(5) Άρθρο 8 παράγραφος 1 τέταρτο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 165/2014, σε συνδυασμό με το άρθρο 2 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2021/1228 της Επιτροπής.
(6) Άρθρο 3 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 165/2014.
(7) Άρθρο 3 παράγραφος 4α του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 165/2014.
(8)Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 561/2006 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαρτίου 2006, για την εναρμόνιση ορισμένων κοινωνικών διατάξεων στον τομέα των οδικών μεταφορών και για την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΟΚ) αριθ. 3821/85 και (ΕΚ) αριθ. 2135/98 του Συμβουλίου καθώς και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 3820/85 του Συμβουλίου.
Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 165/2014 προβλέπει ότι ο/η οδηγός πρέπει να προβαίνει σε χειροκίνητη καταγραφή του συμβόλου της χώρας «κατά την έναρξη της πρώτης στάθμευσής του[/της] στο εν λόγω κράτος μέλος», η οποία πρέπει να πραγματοποιείται «στο πλησιέστερο δυνατό σημείο ακινητοποίησης στα σύνορα ή αμέσως μετά από αυτά».
Η οδική ασφάλεια είναι ένας από τους κύριους στόχους του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 561/2006 σχετικά με τον χρόνο οδήγησης, τα διαλείμματα και τις περιόδους ανάπαυσης, και ο ταχογράφος αποτελεί το κύριο εργαλείο για τον έλεγχο της συμμόρφωσης με τις εν λόγω διατάξεις. Στο πλαίσιο αυτό, η συμμόρφωση με την υποχρέωση χειροκίνητης καταχώρισης των διελεύσεων των συνόρων δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να θίγει τις υποχρεώσεις και τις απαιτήσεις οδικής ασφάλειας που προβλέπονται στην ενωσιακή και την εθνική νομοθεσία. Ως εκ τούτου, κατά την εκτίμηση του τι συνιστά το «πλησιέστερο δυνατό σημείο ακινητοποίησης», ο/η οδηγός πρέπει να λαμβάνει πλήρως υπόψη τους κανόνες οδικής ασφάλειας και τους σχετικούς περιορισμούς όταν αποφασίζει πού θα κάνει στάση για τον σκοπό αυτό. Ειδικότερα, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη την πιθανή έλλειψη διαθέσιμων χώρων στάθμευσης στις παραμεθόριες περιοχές, ώστε να αποφεύγει τους κινδύνους δημιουργίας επικίνδυνων συμφορήσεων στις εν λόγω περιοχές.
Παράδειγμα 1: Το έρεισμα ή η λωρίδα έκτακτης ανάγκης δεν θα πρέπει να θεωρείται «δυνατό σημείο ακινητοποίησης» με αποκλειστικό σκοπό τη συμμόρφωση με την εν λόγω διάταξη, δεδομένου ότι αυτό κατά πάσα πιθανότητα θα παραβίαζε τις απαιτήσεις οδικής ασφάλειας, όπως οι εθνικοί κανόνες κυκλοφορίας.
Παράδειγμα 2: Μετά τη διέλευση των συνόρων, ο/η οδηγός διαπιστώνει ότι η λωρίδα επιβράδυνσης προς τον πρώτο χώρο στάθμευσης είναι φραγμένη και/ή ότι ο χώρος στάθμευσης είναι ήδη πλήρως κατειλημμένος. Στην περίπτωση αυτή, ο/η οδηγός έχει δύο επιλογές: είτε να αυξήσει τη συμφόρηση της λωρίδας επιβράδυνσης είτε να συνεχίσει τη διαδρομή του/της. Όταν η πρώτη επιλογή θέτει σε κίνδυνο την οδική ασφάλεια (ιδίως για τα οχήματα που βρίσκονται πίσω του/της), αυτός ο κατειλημμένος χώρος στάθμευσης δεν θα πρέπει να θεωρείται «δυνατό σημείο ακινητοποίησης» κατά την έννοια του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 165/2014. Ο/Η οδηγός θα πρέπει να επιλέγει τη δεύτερη επιλογή και να συνεχίζει τη διαδρομή του/της έως το επόμενο δυνατό σημείο ακινητοποίησης. Κατά συνέπεια, ο ίδιος χώρος στάθμευσης μπορεί να αποτελεί το «πλησιέστερο δυνατό σημείο ακινητοποίησης» για έναν/μια οδηγό, αλλά όχι για άλλον/-η που ακολουθεί την ίδια διαδρομή κάποια άλλη στιγμή ή ημερομηνία.
Συμπέρασμα:
Αναμένεται από τις αρχές επιβολής, οι οποίες σε τελική ανάλυση θα επιβάλουν την εν λόγω διάταξη στην πράξη, να εφαρμόζουν το άρθρο 34 παράγραφος 6 στοιχείο στ) και το άρθρο 34 παράγραφος 7 δεύτερο εδάφιο του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 165/2014, λαμβάνοντας υπόψη τα προβλήματα οδικής ασφάλειας και την ευελιξία που συνεπάγεται η έννοια του «πλησιέστερου δυνατού σημείου ακινητοποίησης». Ως εκ τούτου, κατά τον έλεγχο της συμμόρφωσης με την υποχρέωση καταγραφής των διελεύσεων των συνόρων στον ταχογράφο, οι εν λόγω αρχές πρέπει να λαμβάνουν υπόψη όλες τις συνθήκες κυκλοφορίας και τους περιορισμούς για λόγους οδικής ασφάλειας.
Ομοίως, οι επιχειρήσεις μεταφορών αναμένεται να δίδουν κατάλληλες οδηγίες στους/στις οδηγούς τους για τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να συμμορφώνονται με τους κανόνες για τον χρόνο οδήγησης και ανάπαυσης, όπως απαιτείται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 561/2006(1) και την οδηγία (ΕΕ) 2020/1057.
(1) Άρθρο 10 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 561/2006.