Κανόνας σχετικά με την επιστροφή του οχήματος, όπως εφαρμόζεται από τις 21 Φεβρουαρίου 2022

Ο κανόνας αυτός εφαρμόζεται σε:

• μηχανοκίνητα οχήματα ή συνδυασμοί οχημάτων που χρησιμοποιούνται σε διεθνείς μεταφορές εμπορευμάτων για λογαριασμό τρίτων, εξέρχονται από το κράτος μέλος εγκατάστασης και βρίσκονται στη διάθεση των οδικών μεταφορέων εμπορευμάτων κατά την έννοια του άρθρου 5 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1071/2009 και, ως εκ τούτου, έχουν ταξινομηθεί ή έχουν τεθεί σε κυκλοφορία και έχουν λάβει άδεια χρήσης σύμφωνα με τη νομοθεσία του κράτους μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση·
• μηχανοκίνητα οχήματα τα οποία λόγω του τύπου κατασκευής τους και του εξοπλισμού τους είναι κατάλληλα για τη μεταφορά άνω των εννέα επιβατών, συμπεριλαμβανομένου του οδηγού, και διατίθενται για τη χρήση αυτή, όταν χρησιμοποιούνται σε διεθνείς μεταφορές επιβατών παρεχόμενες έναντι κομίστρου.

Ωστόσο, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 1 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1071/2009, εκτός εάν η εθνική νομοθεσία προβλέπει άλλως, ο κανόνας αυτός δεν εφαρμόζεται στις επιχειρήσεις που ασκούν το επάγγελμα του οδικού μεταφορέα αποκλειστικά και μόνο με:

• στην περίπτωση οδικών μεταφορέων εμπορευμάτων, μηχανοκίνητα οχήματα ή συνδυασμούς οχημάτων των οποίων η επιτρεπόμενη μεικτή μάζα δεν υπερβαίνει τους 2,5 τόνους·
• οχήματα χρησιμοποιούμενα από επιχειρήσεις που εκτελούν οδικές μεταφορές επιβατών αποκλειστικά για μη εμπορικούς σκοπούς ή των οποίων η κύρια δραστηριότητα δεν είναι οι οδικές μεταφορές επιβατών ⁽¹⁾·
• μηχανοκίνητα οχήματα με μέγιστη επιτρεπόμενη ταχύτητα που δεν ξεπερνά τα 40 km την ώρα.

(1) Σύμφωνα με τον κανονισμό, κάθε οδική μεταφορά, εκτός των μεταφορών για λογαριασμό τρίτου ή για ίδιο λογαριασμό, για την οποία δεν εισπράττεται άμεση ή έμμεση αμοιβή και η οποία δεν παράγει άμεσα ή έμμεσα εισόδημα για τον οδηγό του οχήματος ή άλλους και δεν συνδέεται με επαγγελματική δραστηριότητα θεωρείται μεταφορά αποκλειστικά για μη εμπορικούς σκοπούς.

Το όχημα θα πρέπει να επιστρέφει σε ένα από τα επιχειρησιακά κέντρα του κράτους μέλους εγκατάστασης της επιχείρησης που έχει στη διάθεσή της το όχημα.

Ως κράτος μέλος εγκατάστασης νοείται το κράτος μέλος στο οποίο είναι εγκατεστημένη μια επιχείρηση, ανεξάρτητα από το αν ο διαχειριστής μεταφορών της επιχείρησης προέρχεται ή όχι από άλλη χώρα [άρθρο 2 σημείο 8 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1071/2009]. Το άρθρο 5 του εν λόγω κανονισμού καθορίζει τα κριτήρια βάσει των οποίων αποδεικνύεται ότι οι οδικοί μεταφορείς διαθέτουν πραγματική και σταθερή εγκατάσταση σε ένα κράτος μέλος. Είναι επίσης το κράτος μέλος που χορήγησε στην επιχείρηση την άδεια άσκησης του επαγγέλματος του οδικού μεταφορέα, σύμφωνα με το άρθρο 11 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1071/2009.

Η απαίτηση δεν πληρούται εάν το όχημα επιστρέψει σε οποιοδήποτε υποκατάστημα ή θυγατρική σε κράτος μέλος πλην του κράτους μέλους εγκατάστασης.

Το όχημα μπορεί να επιστρέφει κάθε φορά στο ίδιο ή σε διαφορετικό επιχειρησιακό κέντρο στο κράτος μέλος στο οποίο είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση.

Ο κανονισμός δεν προσδιορίζει το χρονικό διάστημα για το οποίο θα πρέπει να επιστρέφει το όχημα. Συνεπώς, το διάστημα αυτό μπορεί να είναι σύντομης διάρκειας, υπό την προϋπόθεση ότι τηρούνται οι κανόνες που διέπουν το χρόνο οδήγησης, όπως ορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 561/2006.

Όπως εξηγείται στην αιτιολογική σκέψη 8 του κανονισμού (ΕΕ) 2020/1055, όταν οι μεταφορείς σχεδιάζουν την επιστροφή, μπορούν να μεριμνούν ώστε αυτή να συνδυάζεται με ορισμένες εργασίες προς διεξαγωγή, όπως συντήρηση του οχήματος, τεχνική επιθεώρηση ή μεταφορά που τελειώνει στο κράτος μέλος εγκατάστασης, προκειμένου να βελτιστοποιούνται οι δραστηριότητές τους.

Επιπλέον, η απαίτηση επιστροφής στο κράτος μέλος εγκατάστασης δεν θα πρέπει να επιβάλλει την πραγματοποίηση συγκεκριμένου αριθμού μεταφορών στο κράτος μέλος εγκατάστασης ή να περιορίζει με άλλο τρόπο τη δυνατότητα των μεταφορέων να παρέχουν υπηρεσίες σε ολόκληρη την εσωτερική αγορά.  Ο κύκλος αυτών των επιστροφών θα πρέπει κατά προτίμηση να συγχρονίζεται με την υποχρέωση που υπέχει η επιχείρηση μεταφορών, βάσει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 561/2006, να οργανώνει τις δραστηριότητές της κατά τρόπο που να παρέχει στον οδηγό τη δυνατότητα να επιστρέφει στον τόπο διαμονής του τουλάχιστον κάθε τέσσερις εβδομάδες, ώστε αμφότερες οι υποχρεώσεις να μπορούν να εκπληρωθούν μέσω της επιστροφής του οδηγού μαζί με το όχημα τουλάχιστον κάθε δεύτερο κύκλο τεσσάρων εβδομάδων.

Ο κανονισμός δεν διευκρινίζει τον τρόπο επιστροφής του οχήματος. Ως εκ τούτου, αυτό μπορεί να επιστρέφει με οποιοδήποτε άλλο μέσο μεταφοράς, όπως σιδηρόδρομο, πορθμείο ή ρυμουλκούμενο, ακόμη και για ένα σκέλος του ταξιδιού.

Το όχημα θα πρέπει να επιστρέφεται σε ένα από τα επιχειρησιακά κέντρα της επιχείρησης στο κράτος μέλος εγκατάστασής της τουλάχιστον εντός οκτώ εβδομάδων αφότου έφυγε από το εν λόγω κράτος μέλος.

Σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τον υπολογισμό των προθεσμιών, των ημερομηνιών και των διοριών, η αναφερόμενη συνολική περίοδος των 8 εβδομάδων αρχίζει από τις 0:00 της ημέρας που έπεται της εξόδου του οχήματος από το κράτος μέλος εγκατάστασης και λήγει στο τέλος της ίδιας ημέρας της όγδοης εβδομάδας που ακολουθεί⁽¹⁾. Ως εκ τούτου, το όχημα θα πρέπει να έχει επιστρέψει στο εν λόγω επιχειρησιακό κέντρο ή σε οποιοδήποτε άλλο επιχειρησιακό κέντρο της επιχείρησης στο κράτος μέλος εγκατάστασής της, το αργότερο στις 23:59 της ίδιας ημέρας της εβδομάδας έπειτα από 8 εβδομάδες.

Για παράδειγμα, εάν το όχημα εξέλθει από το κράτος μέλος εγκατάστασης οποιαδήποτε ώρα την Τρίτη 29 Μαρτίου 2022, θα πρέπει να επιστρέψει σε οποιοδήποτε επιχειρησιακό κέντρο της επιχείρησης στο κράτος μέλος εγκατάστασής της το αργότερο στο τέλος (23:59) της Τετάρτης 25 Μαΐου 2022.

(1)Κανονισμός (ΕΟΚ, Ευτρατόμ) αριθ. 1182/71 του Συμβουλίου, της 3ης Ιουνίου 1971, περί καθορισμού των κανόνων που εφαρμόζονται στις προθεσμίες, ημερομηνίες και διορίες.

Σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τον υπολογισμό των προθεσμιών, των ημερομηνιών και των διοριών⁽¹⁾, εάν η τελευταία ημέρα προθεσμίας που εκφράζεται σε εβδομάδες είναι επίσημη αργία, Κυριακή ή Σάββατο, η προθεσμία λήγει με την παρέλευση της τελευταίας ώρας της επόμενης εργάσιμης ημέρας. Δεδομένου ότι η υποχρέωση αφορά την επιστροφή του οχήματος στο κράτος μέλος εγκατάστασης, λαμβάνονται υπόψη μόνο οι επίσημες αργίες στο εν λόγω κράτος μέλος.

Ως εκ τούτου, εάν το όχημα φύγει από το επιχειρησιακό κέντρο οποιαδήποτε ώρα την Παρασκευή 25 Μαρτίου 2022, η προθεσμία των 8 εβδομάδων λήγει το Σάββατο 21 Μαΐου 2022. Δεδομένου, όμως, ότι η τελευταία ημέρα της περιόδου αυτής είναι Σάββατο, η προθεσμία θεωρείται ότι λήγει στις 23:59 της επόμενης εργάσιμης ημέρας, δηλαδή τη Δευτέρα 23 Μαΐου 2022.

(1)Κανονισμός (ΕΟΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1182/71του Συμβουλίου, της 3ης Ιουνίου 1971, περί καθορισμού των κανόνων που εφαρμόζονται στις προθεσμίες, ημερομηνίες και διορίες.

Οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών στα οποία είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση μεταφορών οφείλουν να διενεργούν τους απαιτούμενους ελέγχους για την επαλήθευση και την παρακολούθηση της συμμόρφωσης με την απαίτηση του άρθρου 5 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1071/2009· οι αρμόδιες αρχές άλλων κρατών μελών στα οποία κυκλοφορούν τα οχήματα θα πρέπει επίσης να ελέγχουν τη συμμόρφωση με την εν λόγω απαίτηση. Για τον σκοπό αυτόν, μπορούν να χρησιμοποιούν όλα τα αναλογικά και αποτελεσματικά μέσα για τον έλεγχο της συμμόρφωσης με την υποχρέωση. Οι επιχειρήσεις μεταφορών απαιτείται να προσκομίζουν σαφείς αποδείξεις ότι τα οχήματα που έχουν στη διάθεσή τους επιστρέφουν σε ένα από τα επιχειρησιακά κέντρα στο κράτος μέλος εγκατάστασής τους τουλάχιστον εντός οκτώ εβδομάδων αφότου έφυγαν από το κράτος μέλος. Θα πρέπει να μπορούν να χρησιμοποιούν κάθε αποδεικτικό στοιχείο για να αποδείξουν τη συμμόρφωση με αυτή την απαίτηση. Σε περίπτωση καθ’ οδόν ελέγχου, η επιχείρηση θα πρέπει πάντοτε να έχει τη δυνατότητα να αποδείξει τη συμμόρφωση με την υποχρέωση σε μεταγενέστερο στάδιο μέσω εγγράφων και αποδεικτικών στοιχείων που είναι διαθέσιμα στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης. Οι αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση μεταφορών πρέπει να συνεργάζονται με κάθε άλλη αρχή μέσω του Συστήματος Πληροφόρησης για την Εσωτερική Αγορά, όπως αναφέρεται στην ερώτηση 9. Η πλήρης αξιολόγηση αυτών των αποδεικτικών στοιχείων πραγματοποιείται από τις ελεγκτικές αρχές του κράτους μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση, υπό τον έλεγχο των αρμόδιων δικαστικών αρχών.

Στην πράξη, οι επιχειρήσεις μπορούν να προσκομίζουν, κατόπιν αιτήματος των αρχών, κάθε έγγραφο που αποδεικνύει τη θέση του οχήματος στον τόπο εγκατάστασης τις τελευταίες 8 εβδομάδες και/ή κάθε 8 εβδομάδες. Τα έγγραφα αυτά μπορεί να είναι, για παράδειγμα, καταγραφές ταχογράφου, πίνακες υπηρεσίας των οδηγών ή φορτωτικές.

Τα δεδομένα ταχογράφου μπορούν να χρησιμοποιούνται για να αποδεικνύεται ότι ένα συγκεκριμένο όχημα επέστρεψε στο κράτος μέλος στο οποίο είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση που έχει στη διάθεσή της το εν λόγω όχημα εντός των προηγούμενων 8 εβδομάδων. Για οχήματα εξοπλισμένα με έξυπνο ταχογράφο σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 165/2014, τα δεδομένα ταχογράφου μπορούν να χρησιμοποιούνται περαιτέρω για να αποδεικνύεται ότι το όχημα επέστρεψε σε ένα από τα επιχειρησιακά κέντρα της επιχείρησης στο εν λόγω κράτος μέλος. Ο έλεγχος των ταχογράφων μπορεί να πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια καθ’ οδόν ελέγχων ή ελέγχων στις εγκαταστάσεις και αποτελεί αξιόπιστο και αποτελεσματικό τρόπο απόδειξης της συμμόρφωσης με τον κανόνα επιστροφής του οχήματος.

Σε περίπτωση καθ’ οδόν ελέγχου, η επιχείρηση θα πρέπει πάντοτε να έχει τη δυνατότητα να αποδείξει τη συμμόρφωση με την υποχρέωση σε μεταγενέστερο στάδιο μέσω εγγράφων και αποδεικτικών στοιχείων που είναι διαθέσιμα στις εγκαταστάσεις της επιχείρησης.

Όταν τα διαθέσιμα επί του οχήματος δεδομένα ή τα δεδομένα που φέρει ο οδηγός δεν επαρκούν για την πιστοποίηση της συμμόρφωσης ή της μη συμμόρφωσης με τις διατάξεις του κανόνα επιστροφής του οχήματος, ο έλεγχος της συμμόρφωσης με την υποχρέωση επιστροφής του οχήματος θα πρέπει να πραγματοποιείται μέσω συνεργασίας μεταξύ της ελεγκτικής αρχής του κράτους μέλους στο οποίο δραστηριοποιείται η επιχείρηση και των αρμόδιων αρχών του κράτους μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένη η επιχείρηση.

Πράγματι, οι αρμόδιες αρχές των κρατών μελών έχουν την υποχρέωση, δυνάμει του άρθρου 18 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1071/2009, να συνεργάζονται στενά και παρέχουν αμελλητί και σε αμοιβαία βάση συνδρομή και κάθε άλλη σχετική πληροφορία προκειμένου να διευκολύνουν την εφαρμογή και την επιβολή του εν λόγω κανονισμού. Οι αρμόδιες αρχές κάθε κράτους μέλους οφείλουν ιδίως να απαντούν στα αιτήματα παροχής πληροφοριών που υποβάλλονται από οποιαδήποτε αρμόδια αρχή άλλων κρατών μελών και να διενεργούν ελέγχους, επιθεωρήσεις και έρευνες με αντικείμενο τη συμμόρφωση των οδικών μεταφορέων που είναι εγκατεστημένοι στο έδαφός τους με την απαίτηση πραγματικής και σταθερής εγκατάστασης σε ένα κράτος μέλος και, μεταξύ άλλων, όσον αφορά την επιστροφή του οχήματος.

Αυτή η διοικητική συνεργασία και η αμοιβαία συνδρομή μεταξύ των αρμόδιων αρχών των κρατών μελών υλοποιείται μέσω του Συστήματος Πληροφόρησης για την Εσωτερική Αγορά («IMI»), που θεσπίστηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1024/2012.